اینکوترمز چیست؟ راهنمای جامع قوانین تجارت بین‌المللی و نقش خدمات لجستیکی

اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز (Incoterms) که مخفف "International Commercial Terms" (شرایط تجاری بین‌المللی) است، مجموعه‌ای از قوانین استاندارد منتشر شده توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) است که برای تسهیل تجارت جهانی و هماهنگی با خدمات شرکت‌های لجستیک در قراردادهای خرید و فروش طراحی شده است.

در  پاسخ به این سوال که اینکوترمز چیست؟ این قوانین با شفاف‌سازی مسئولیت‌های خریداران و فروشندگان در زمینه‌های حمل‌ونقل، بیمه، گمرک، و تحویل کالا، به شرکت‌های لجستیک کمک می‌کنند تا فرآیندهای حمل‌ونقل را به‌طور مؤثر مدیریت کنند و از ابهام در معاملات تجاری داخلی و بین‌المللی جلوگیری می‌کنند. اینکوترمز به‌عنوان زبانی مشترک عمل می‌کند تا شرایط دقیق قراردادها، به‌ویژه در همکاری با شرکت‌های لجستیک، مشخص شود.

اینکوترمز مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌های مرتبط با فرآیندهای حمل‌ونقل که معمولاً توسط شرکت‌های لجستیک اجرا می‌شوند را بین خریدار و فروشنده تقسیم‌بندی می‌کند. این قوانین به شرکت‌های لجستیک کمک می‌کنند تا وظایف خود را در زنجیره تأمین به‌درستی انجام دهند.

این قوانین در سال 1936 توسط ICC ایجاد شد و به‌صورت دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود تا با نیازهای شرکت‌های لجستیک و تغییرات تجارت جهانی هم‌راستا شود. آخرین نسخه در سال 2020 منتشر شد.

اینکوترمز در فعالیت‌هایی مانند تنظیم سفارش خرید، برچسب‌گذاری محموله، صدور گواهی مبدأ، یا تنظیم قرارداد حمل رایگان (FCA) استفاده می‌شود و به شرکت‌های لجستیک امکان می‌دهد تا هماهنگی بهتری در زنجیره تأمین داشته باشند.

استفاده از اینکوترمز اختیاری است، اما به دلیل استانداردسازی فرآیندهای حمل‌ونقل، به‌طور گسترده توسط شرکت‌های لجستیک در تجارت جهانی پذیرفته شده است.

قراردادها باید نسخه اینکوترمز  مثلاً (Incoterms 2020) را مشخص کنند، زیرا قوانین ممکن است در نسخه‌های مختلف برای شرکت‌های لجستیک متفاوت باشد.

قوانین اینکوترمز چیست و خدمات لجستیکی در آن  چه نقشی دارند؟

اینکوترمز شامل 11 قانون است که به دو دسته تقسیم می‌شوند و هر یک جنبه‌های خاصی از همکاری با شرکت‌های لجستیک را پوشش می‌دهند:

1- قوانین برای هر نوع حمل‌ونقل (7 قانون):

این قوانین برای روش‌های مختلف حمل‌ونقل (زمینی، هوایی، ریلی، یا ترکیبی) قابل استفاده هستند و به شرکت‌های لجستیک کمک می‌کنند تا وظایف حمل‌ونقل را به‌درستی انجام دهند:

• EXW (Ex Works): فروشنده کالا را در محل خود (مثل کارخانه) در دسترس قرار می‌دهد و خریدار با همکاری شرکت لجستیک تمام هزینه‌ها و ریسک‌های حمل را بر عهده می‌گیرد.
• FCA (Free Carrier):فروشنده کالا را به حامل تعیین‌شده توسط خریدار، که معمولاً توسط شرکت لجستیک هماهنگ می‌شود، تحویل می‌دهد و تا آن نقطه مسئول است. پس از آن، خریدار و شرکت لجستیک مسئولیت را بر عهده می‌گیرند.
• CPT (Carriage Paid To): فروشنده هزینه حمل تا مقصد مشخص را پرداخت می‌کند، اما ریسک،  از لحظه تحویل به شرکت لجستیک به خریدار منتقل می‌شود.
• ((Carriage and Insurance Paid To CIP:مشابه CPT، اما فروشنده بیمه حمل کالا را نیز تأمین می‌کند که معمولاً با هماهنگی شرکت لجستیک انجام می‌شود.
• DAP (Delivered at Place):فروشنده کالا را در مقصد مشخص تحویل می‌دهد، اما هزینه تخلیه توسط شرکت لجستیک،  بر عهده خریدار است.
• ( DPU (Delivered at Place Unloade: فروشنده کالا را در مقصد تحویل داده و با کمک شرکت لجستیک تخلیه می‌کند.
• DDP (Delivered Duty Paid):فروشنده تمام مسئولیت‌های حمل، بیمه، و عوارض گمرکی را تا تحویل در مقصد بر عهده دارد و معمولاً با شرکت‌های لجستیک برای انجام این فرآیندها همکاری می‌کند.

2-قوانین برای حمل‌ونقل دریایی و آبراه‌های داخلی (4 قانون):

این قوانین برای حمل‌ونقل دریایی یا آبراه‌های داخلی طراحی شده‌اند و به شرکت‌های لجستیک در مدیریت حمل دریایی کمک می‌کنند:

• FAS (Free Alongside Ship):فروشنده کالا را در کنار کشتی در بندر مبدأ قرار می‌دهد و شرکت لجستیک از این نقطه مسئولیت حمل را بر عهده می‌گیرد.
• FOB (Free on Board):فروشنده کالا را روی کشتی تحویل می‌دهد و شرکت لجستیک هزینه‌های بارگیری و حمل را مدیریت می‌کند. پس از بارگیری، خریدار مسئول است.
• CFR (Cost and Freight):فروشنده هزینه حمل تا بندر مقصد را پرداخت می‌کند، اما ریسک از لحظه بارگیری توسط شرکت لجستیک به خریدار منتقل می‌شود.
• CIF (Cost, Insurance, and Freight):مشابه CFR، اما فروشنده بیمه کالا را تا بندر مقصد تأمین می‌کند، که با هماهنگی شرکت لجستیک انجام می‌شود.

اینکوترمز  چه جنبه‌هایی را پوشش نمی‌دهد؟

اینکوترمز همه جنبه‌های قرارداد را در بر نمی‌گیرد و شرکت‌های لجستیک باید به شرایط دیگر قرارداد توجه کنند. موارد زیر شامل اینکوترمز نمی‌شوند:

• شرایط کامل قرارداد فروش.
• شناسایی کالاها یا قیمت قرارداد.
• روش یا زمان‌بندی پرداخت.
• زمان انتقال مالکیت کالا.
• اسناد موردنیاز برای ترخیص گمرکی.
• مسئولیت در قبال عدم انطباق کالا، تأخیر در تحویل، یا مکانیزم‌های حل اختلاف.

تفاوت‌های اینکوترمز 2010 و 2020

نسخه 2020 تغییراتی را برای بهبود همکاری با شرکت‌های لجستیک نسبت به نسخه 2010 اعمال کرد:

• تغییر DAT (تحویل در پایانه) به  DPU (تحویل در محل تخلیه شده) برای شامل شدن همه مکان‌های تخلیه.
• افزایش پوشش بیمه در CIP که شرکت‌های لجستیک در اجرای آن نقش دارند.
• پشتیبانی از حمل با وسایل نقلیه خود طرفین، با هماهنگی شرکت‌های لجستیک.
• شفاف‌سازی مسئولیت‌های امنیتی در فرآیندهای گمرکی.

مزایا و معایب

مزایا:

• استانداردسازی فرآیندهای خدمات لجستیکی در تجارت جهانی.
• تسهیل مذاکرات تجاری بین کشورها.
• صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌های حقوقی.

معایب:

• فروشندگان معمولا CIF را ترجیح می‌دهند، چون کنترل بیشتری بر حمل دارند.
• خریداران اغلب FOB را ترجیح می‌دهند تا کنترل بیشتری بر حمل و نقل داشته باشند.

نتیجه‌گیری

اینکوترمز ابزاری کلیدی برای مدیریت فرآیندهای خدمات لجستیکی در تجارت بین‌المللی است که با شفاف‌سازی مسئولیت‌ها و هزینه‌ها، به هماهنگی بهتر در زنجیره تأمین کمک می‌کند. برای معاملات موفق، طرفین باید نسخه اینکوترمز (مثلاً 2020) و شرایط قرارداد را به‌دقت مشخص کنند تا خدمات لجستیکی به‌صورت مؤثر ارائه شوند.