زنجیره تأمین چیست؟

در تجارت، زنجیره تأمین شبکه‌ای از امکانات است که مواد خام را تهیه می‌کند، آن‌ها را به کالاهای واسطه‌ای تبدیل می‌کند و محصولات نهایی را از طریق یک سیستم توزیع به دست مشتریان می‌رساند.

برای درک بهتر، زنجیره تأمین، تشکیل شده از شرکت‌ها و منابعی در شرکت است که در مراحل عرضه محصولات دخل و تصرف دارند. در سازمان‌های بزرگ، زنجیره تأمین محصولات ممکن است، در هر نقطه که قابل بازیافت است، توانایی بازگشت داشته باشد و مجدداً وارد چرخه زنجیره تأمین شود.

تاریخچه زنجیره تأمین

بعد از توضیح معنای زنجیره تأمین بهتر است به تاریخچه آن بپردازیم. در اواخر دهه 1920 معرفی تولید انبوه در امتداد خطوط مونتاژ، پایه‌های مدیریت زنجیره تأمین را بنا نها، از این‌رو اولین بار توسط شخصی به نام  فورد، اجرا شد و به موفقیت رسید.

دهه 80 دهه‌ای بود که سازمان‌ها ومدیران خواستار برطرف ساختن نیازهای مشتریان شدند که تا حدودی هم موفق عمل کردند.

در دهه 90 مدیران به این نتیجه رسیدند که برای ادامه‌ی حضور در بازار، تنها بهبود فرآیندهای داخلی و انعطاف‌سازی فرایند آن‌ها کافی نیست، بلکه نیازمند تأمین ‌کنندگان مواد و قطعات نیز  هستند.

این نگرش باعث بوجود آمدن زنجیره تأمین در عرصه تجارت شد و همواره درحال توسعه و استفاده است.

اهداف مدیریت زنجیره تأمین

بعد از ورود زنجیره تأمین به عرصه تجارت، فرآیند مدیریت زنجیره تأمین برای ادامه‌دار شدن آن شکل گرفت.

اهداف مدیریت زنجیره تأمین:

• بهبود کارآیی
• بهبود کیفیت
• بهبود توزیع
• ایجاد ساختار جدید در روابط بین سازمانی
• کاهش هزینه‌ها
• افزایش مسئولیت‌پذیری سازمان‌ها و پاسخگویی آنان در برابر مشتریان

به بیان ساده‌تر، می‌توان این‌گونه تعریف کرد: هدف از مدیریت زنجیره تأمین، بهبود عملکرد آن در سازمان‌ها است، که اطلاعات دقیق و به موقع زنجیره تأمین، این امکان را برای تولیدکنندگان و خرده فروشان فراهم می‌کند تا محصولاتی را وارد بازار کنند که قابل فروش است.

چرا مدیریت زنجیره تأمین اهمیت دارد؟

درصورتی که فرایند زنجیره تأمین به بهترین شکل انجام شود، هزینه‌های عملیاتی شرکت کاهش پیدا می‌کند و کسب‌وکارها به سود بیشتری می‌رسند. زنجیره تأمین مدرن در نهایت موجب افزایش کیفیت محصولات و خدمات برای مصرف‌کنندگان و جلب رضایت آنان نیز خواهد شد. اهمیت زنجیره تأمین در نیازهای اولیه زندگی، انرژی، زیرساخت‌ها و شغل‌ها نمایان خواهد شد. در بخش زیر، اهمیت زنجیره تأمین را به تفکیک در بخش‌های مختلف زندگی و کسب‌وکار توضیح می‌دهیم.

زنجیره تأمین و نیازهای اولیه زندگی

با اجرای مراحل مختلف زنجیره تأمین، مردم به محصولات و نیازهای اولیه زندگی از جمله غذا، پوشاک، دارو و محصولات بهداشتی و مراقبتی دست پیدا می‌کنند.

انرژی

زنجیره تأمین در صنعت برق، نیرو، انرژی الکتریکی خانه‌ها و کسب‌وکارها و گرما حضور دارد. زنجیره تأمین انرژی، شامل تبدیل مواد خام به انرژی نهایی است. سازمان‌های تأمین انرژی از فرایند مدیریت زنجیره تأمین برای تأمین انرژی مصرفی مردم در خانه‌‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌کنند.   

زیرساخت‌ها

زیرساخت‌ زنجیره تأمین در سیستم‌های بزرگراهی بین شهری، راه‌آهن، بندرها و فرودگاه‌ها، مرکزهای تحویل کالاهای بین کسب‌وکارها و مصرف‌کننده‌ها نقش دارد.

زنجیره تأمین و مشاغل

در هر مرحله از زنجیره تأمین متخصص‌ها و نیروها در زمینه‌های مختلفی مثل حمل‌ونقل، انبارداری، مدیریت موجودی، بسته‌بندی و اطلاعات لجستیک کار می‌کنند. 

نقش‌های مدیریت زنجیره تأمین

عملیات مدیریت و نظارت بر زنجیره تأمین با مبادله کالا بین کسب‌وکارها و مصرف‌کننده نهایی، پایه اصلی رشد اقتصادی را می‌سازد. موارد زیر نقش‌های مختلف فرایند مدیریت بر زنجیره تأمین هستند.

پردازش مواد اولیه

شرکت‌هایی که مواد اولیه‌ی محصول نهایی را پردازش می‌کنند، در این دسته قرار می‌گیرند. این شرکت‌ها مسئول پردازش مواد اولیه مثل فلز، پلاستیک، چوب و منابع طبیعی هستند.

تولید‌کننده‌ها

شرکت‌های تولیدکننده و کارخانه‌ها روی مواد اولیه کار می‌کنند و آن‌ها را به محصول نهایی تبدیل می‌کنند، البته همه زنجیره‌های تأمین، محصول فیزیکی تولید نمی‌کنند. مثلا شرکت‌های تولید و توزیع انرژی منابع طبیعی را به انرژی مصرفی تبدیل می‌کنند.

فروشنده‌ها

بخش مهمی از فرایند زنجیره تأمین، فروشنده‌ها هستند. شرکت‌های فروش یا توزیع‌کننده‌ها محصول نهایی را به مصرف‌کننده و خریدار می‌فروشند.

انبارها

بعد از فروش، محصولات در انبارها و هاب‌های اصلی ذخیره می‌شوند. محصولات در انبارها دسته بندی و نگهداری می‌شوند تا وارد حلقه بعدی زنجیره تأمین شوند.

شرکت‌های حمل‌ونقل

شرکت‌های باربری و کشتی‌رانی یکی دیگر از بخش‌های زنجیره تأمین هستند. آن‌ها محصولات را به توزیع‌کننده‌ها تحویل می‌دهند.

مرکزهای توزیع

این مرکزها نقش تسهیلات منطقه‌ای را ایفا می‌کنند و محصولات را به خرده‌فروش‌ها و عمده‌فروش‌ها می‌دهند. مرکزهای توزیع با امکانات مختلف از محصولات نگهداری می‌کنند.

خرده‌فروش‌ها

در آخرین حلقه زنجیره تأمین، خرده‌فروش‌ها قرار دارند. این افراد محصولات را به مصرف‌کننده‌ها در مرکزهای خرید و فروشگاه‌های آنلاین می‌فروشند.

بخشی از حلقه زنجیره تأمین، پست لجستیک و ارسال کالا است. هلدینگ فاخر دارای بیش از چندین سال تجربه در عملیات تولید و بازرگانی، تجارت الکترونیک و لجستیک است. متخصص‌ها و مشاورین هلدینگ فاخر در توسعه اکوسیستم صنعت پست، لجستیک و تجارت الکترونیک، حضور فعالی داشته و همواره در تلاشند تا بازاری حرفه‌ای و باکیفیت خلق کنند.

در واقع به عنوان یک تولیدکننده کالا یا فروشگاه دارای بسته، شما می‌توانید خدمات دریافت کالا از مبدأ، انبارداری و سفارش‌گردانی و در نهایت تحویل کالا به مقصد، همچنین ایجاد زیرساخت‌های فناوری مالی و فناوری اطلاعات را به شرکت‌های مجموعه هلدینگ فاخر بسپارید.

یکی از اصلی‌ترین اهداف هلدینگ فاخر سرمایه‌گذاری بر روی افراد و کسب‌وکارهایی است که دارای ایده های نوین در صنعت پست، لجستیک و زنجیره تأمین بوده‌اند و با تمام قوا در جهت ایجاد یک اکوسیستم فعال، کامل، به روز و استاندارد در این صنعت حرکت کرده و از فعالان این حوزه حمایت خواهد کرد.

 

استراتژی زنجیره تأمین

قطعا هر فرآیندی برای شکل‌گیری و تداوم، نیازمندِ یک استراتژی مطلوب است. رونالد فیشر ، اولین شخصی بود که زنجیره تأمین را ابداع کرد، او اعتقاد داشت که شرکت‌ها برای بهبود عملکرد خود نیازمند تمایز بین محصولات جدید با محصولات اساسی هستند. محصولات اساسی یک شرکت، شامل محصولاتی می‌شود که به صورت روتین در حال تولید آن می‌باشند و نیازمند استفاده از استراتژی زنجیره تأمین کارامد (ناب) می‌باشد. در صورتی که برای تولید محصولات جدید، نیازمند به استفاده از  استراتژی زنجیره تأمین واکنشی که در بالا آورده شده، می‌باشد.

 انواع استراتژی زنجیره تأمین عبارت است از:

• زنجیره تأمین چابک
• زنجیره تأمین پایدار
• زنجیره تأمین ناب
• زنجیره تآمین لارم
• زنجیره تأمین سبز

مقایسه زنجیره تأمین و لجستیک

زنجیره تأمین و لجستیک، علاوه بر شباهت‌های زیاد، تفاوت‌هایی هم دارند که این تفاوت‌های کلیدی، باعث تمایز بین این دو می‌شود.

هر یک از آن‌ها، نقش مهمی در سازمان دارند که می‌توانند بهبود دهنده عملیات سازمان‌ها باشند و خدمات مشتری را افزایش دهند که باعث بوجود آمدن مزیت رقابتی در سازمان‌ها شود.

شباهت‌ها و تفاوت‌های زنجیره تأمین و لجستیک

شباهت‌ها:

• هر دو بر کالاها، خدمات و اطلاعات تمرکز دارند.
• هر دو به دنبال افزایش رضایت مشتری می‌باشند.
• هدف هر دو، حمایت از موفقیت شرکت و متمایز ساختن آن از رقبا است.

تفاوت‌ها:

زنجیره تأمین، بر استراتژی و فعالیت‌هایی تاکید دارد که در برنامه‌ریزی، منبع‌یابی، تولید، تحویل کالا و رسیدگی به بازده فعالیت‌ها متمرکز هستند، اما لجستیک بر قرار گرفتن محصولات مناسب در مکان و زمان مناسب و نحوه رسیدن آن‌ها به مقصد نیز تأکید دارد.

مدیریت زنجیره تأمین، توسعه مواد خام به کالاهای نهایی را کنترل می‌کند تا کالای مورد نظر از عرضه ‌کننده به تولیدکننده و از آن‌جا به انبار یا به دست مصرف‌کننده منتقل شود.

لجستیک بر تحویل کارآمد و مقرون به صرفه‌ی کالا به مشتری تأکید دارد.

یک تفاوت دیگر بین این دو، آن است که مدیریت زنجیره تأمین به دنبال بهبود  فرآیند‌ها است ولی لجستیک در راستای برآوردن نیاز‌ها و انتظارات مشتریان قدم برمی‌دارد.

امروزه بسیاری از کسب و کارها به میزان اهمیت استفاده از مدیریت زنجیره تأمین در بهبود فرآیند سازمان پی برده‌اند. پس اهمیت آن ‌را در سازمان خود نباید نادید گرفت.

منظور از اکوسیستم زنجیره تأمین چیست؟

منظور از اکوسیستم زنجیره تأمین، یک سیستم توزیع شده با عناصر اصلی می‌باشد. که عبارتند از: تأمین کنندگان، فروشندگان، مردم، کسب و کار، شرکای تجاری، فرآیندهای کاری، اطلاعات و تمامی منابع سازمان. هدف از گردهمایی این عناصر این است که محصول از نقطه تولید، بر اساس فرآیندها و استانداردهای کسب‌وکار به مکانی منتقل شود که مشتری یا کاربر نهایی در آن قرار دارد.

با توجه به این تعریف، این شبکه فقط در درون سازمان وجود ندارد، بلکه کسب‌وکارهای مختلفی در آن درگیر هستند که هر کدام بخشی از یک راه حل کلی را ارائه می‌دهند و از جمله آن‌ها می‌توان به کسب‌وکارهای صنعت حمل و نقل اشاره کرد.

نکته مهم این‌که برتری اکوسیستم هم در همین ماهیت توزیع شده است. این یعنی راه حل‌ها فقط به یک کسب‌وکار متکی نیستند، بلکه ارزش اساسی در ماهیت ترکیبی عناصر و خدمات متقابل کسب‌وکارها است. به‌همین دلیل نیز زنجیره‌های تأمین مدرن، مرکزیت را کنار گذاشته‌اند و از این ماهیت توزیع شده در اکوسیستم حمایت و پشتیبانی می‌کنند. یک مزیت این سیستم این است که در زمان ایجاد نوسانات کسب‌وکار، تمام سیستم دچار اختلال نمی‌شود و کسب‌وکارها می‌توانند در برابر تغییرات مقاومت کنند.

اکوسیستم به‌عنوان مزیت رقابتی

ارتقا زنجیره تأمین مدرن به سطح جهانی نیازمند مشارکت بین کسب‌وکارهای مختلف در عرصه بین‌المللی در زمینه‌هایی مانند صنعت حمل و نقل، خدمات گمرکی، پست بین‌المللی و... است و مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها، داده‌ها و فرآیندهای کاری را دربرمی‌گیرد. برای مثال برون‌سپاری، یکی از شیوه‌های تبادل ارزش بین عناصر این شبکه است و می‌تواند شامل مواردی مانند منبع‌یابی، خدمات تکمیل محصول، بسته‌بندی و موارد دیگر باشد. مجموعه این خدمات باعث ایجاد ارزش برای مشتری نهایی می‌شوند.

 

اهمیت ماهیت شبکه‌ای در  زنجیره تأمین و افزایش تعامل و وابستگی متقابل بین کسب‌وکارها در مزیت رقابتی این سیستم است. چرا که رقبای بالقوه کسب‌وکار برای رقابت با دو مانع اساسی روبه‌رو می‌شوند. یکی از این موانع خود محصول یا خدمت ارائه شده است و آن‌ها باید محصول یا خدمتی بهتر را ارائه کنند. مانع بعدی، شبکه‌ای است که از ایجاد وابستگی‌های متقابل قدرت می‌گیرد و شامل عناصر فراوان است.

اکوسیستم توزیع شده در شرایطی که توضیح دادیم دارای یک استراتژی بسیار ارزشمند برای سازمان‌ها است که هم باعث توانمندسازی کسب‌وکار، هم باعث ایجاد ارزش بیشتر و هم باعث ایجاد یک مزیت رقابتی قوی می‌شود. بنابراین در دنیای رقابتی امروز، تنها کیفیت یا تنوع محصولات و خدمات کافی نیست و کسب‌وکارها باید کارایی این زنجیره را نیز افزایش دهند.

اکوسیستم؛ راهکار غلبه بر چالش‌های تجاری مدرن

یک اکوسیستم زنجیره تأمین، از تمامی عناصری تشکیل شده است که هر یک نقشی در عرضه محصول به مشتری نهایی دارند. برای مثال در بسیاری از کسب‌وکارها مانند کسب‌وکارهای لوازم الکترونیکی، وجود کانال‌های توزیع متنوع و کارآمد اهمیت بسیاری دارد. زیرا با استفاده از خدمات پلتفرم‌ها و شرکت‌های فعال در عرضه توزیع، این محصولات می‌توانند زمان عرضه به بازار را نیز کاهش دهند. بنابراین وجود ارتباطات قوی و متقابل در  زنجیره تأمین  می‌تواند در حل این چالش به کسب‌وکارها کمک کند.

از سوی دیگر، مدیریت کارآمد در بخش‌های اجرا و کاهش ریسک در این زمینه باعث می‌شود تا کسب‌وکارها بتوانند سازگاری خود را در زمان مواجهه با چالش‌ها افزایش دهند که از جمله آن‌ها می‌توان به چالش‌های منبع‌یابی، تدارکات، کارایی عملیاتی، انبارداری و مدیریت موجودی، استفاده از ظرفیت، پردازش سفارش، تأمین مالی موجودی و... اشاره کرد.

کسب و کارهای فروش آنلاین و نقش زنجیره تأمین

موفقیت کسب و کارهای فروش آنلاین تا حد زیادی به توانایی آن‌ها در مدیریت کارآمد زنجیره تأمین بستگی دارد. در بازار به‌شدت رقابتی امروزی، مشتریان انتظار دارند سفارش‌هایشان سریع و دقیق تحویل داده شود و هرگونه اختلال در زنجیره تأمین می‌تواند منجر به از دست دادن فروش، کاهش رضایت مشتری و آسیب به اعتبار کسب‌وکار شود.

 در کسب و کارهای فروش آنلاین، زنجیره تأمین مسئولیت انجام سفارش‌های آنلاین، مدیریت موجودی، ارسال محصولات و ارائه پشتیبانی از مشتری را بر عهده دارد. یک زنجیره تأمین خوب و کارآمد می‌تواند به کسب‌وکارهای اینترنتی و همچنین فروش آنلاین کمک کند تا تجربه مشتری خود را بهبود بخشند، کارایی عملیاتی خود را افزایش و هزینه‌های خود را کاهش دهند. 

اطمینان از در دسترس بودن محصولات مورد نیاز در زمان مناسب

یکی از مهم‌ترین نقش‌های زنجیره تأمین در کسب و کارهای فروش آنلاین اطمینان از این است که محصولات مناسب در زمان مناسب در دسترس مشتریان هستند. در فروشگاه‌های سنتی، مشتریان می‌توانند به‌صورت فیزیکی محصولات را بررسی و خریداری کنند، اما در فروشگاه‌های آنلاین، مشتریان برای تصمیم‌گیری درباره خرید، به اطلاعات دقیق محصول و تحویل به موقع تکیه می‌کنند. برای برآورده کردن این انتظارات، این کسب‌وکارها باید یک زنجیره تأمین قابل اعتماد داشته باشند که بتواند به سرعت و با دقت سفارش‌ها را پردازش، موجودی را مدیریت و حمل‌ونقل را هماهنگ کند.

ارائه خدمات عالی به مشتریان

از دیگر نقش‌های حیاتی زنجیره تأمین در کسب و کارهای فروش آنلاین، ارائه خدمات عالی به مشتریان است. مشتریان امروز در مورد خدمات، انتظارات بالایی دارند و انتظار دارند هر مشکلی سریع و بدون دردسر حل شود. یک زنجیره تأمین که به خوبی طراحی شده باشد می‌تواند به کسب‌وکارهای آنلاین کمک کند تا پشتیبانی به موقع و موثر از مشتری از جمله ردیابی سفارش‌ها، مدیریت ارجاع و رسیدگی به شکایات مشتریان را ارائه دهند. با انجام این کار، این مشاغل می‌توانند شهرت خود را بهبود بخشند و وفاداری مشتری را افزایش دهند.

مدیریت موجودی در کسب و کارهای فروش آنلاین

مدیریت موجودی نیز یکی از عملکردهای حیاتی زنجیره تأمین در کسب و کار فروش آنلاین به شمار می‌رود. این کسب‌وکارها باید موجودی خود را به طور موثر مدیریت کنند تا مطمئن شوند که محصولات مناسب در انبار دارند. آن‌ها می‌توانند سفارش‌ها را به سرعت انجام دهند. برای دستیابی به این هدف، باید از سیستم‌های پیچیده مدیریت موجودی استفاده کنند. می‌تواند سطوح موجودی را ردیابی، تقاضا را پیش‌بینی و شارژ مجدد محصول را مدیریت کند.

از این رو هلدینگ فاخر به دنبال ایجاد و جذب کسب و کارهای نوآورانه برای شکل‌دهی به شبکه فراگیر مبادله ارزش میان مردم، دولت و عرضه‌کنندگان کالا و خدمات اینترنتی در بستر اکوسیستمی پست، لجستیک و تجارت الکترونیکی پلتفرم زی‌بوم است.

مدیریت لجستیک

زنجیره تأمین همچنین نقش بسیار مهمی در مدیریت لجستیک کسب‌وکارهای آنلاین ایفا می‌کند. این مشاغل باید کل فرآیند حمل‌ونقل، از برداشت و بسته‌بندی تا تحویل نهایی را مدیریت کنند که شامل هماهنگی با ارائه دهندگان مختلف لجستیک، مدیریت حمل‌ونقل و اطمینان از تحویل به موقع محصولات به مشتریان است تا هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش دهند، زمان تحویل را به حداقل برسانند و رضایت مشتری را بهبود بخشند.

موفقیت کسب و کارهای فروش آنلاین با سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین

مشاغل اینترنتی که در زنجیره تأمین خود سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌توانند تجربه مشتری خود را بهبود بخشند، کارایی عملیاتی خود را افزایش و هزینه‌های خود را کاهش دهند، که همگی برای موفقیت بلندمدت در بازار رقابتی کسب و کارهای فروش آنلاین ضروری هستند. با ادامه رشد این کسب‌وکارها، اولویت‌بندی زنجیره تأمین و اطمینان از بهینه‌سازی آن اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند.

زنجیر‌ه تأمین د‌یجیتال چیست؟

زنجیر‌ه تأمین یکی از مهم‌ترین اجزای یک کسب‌وکار بزرگ است و شامل تمام فرایندها از تهیه مواد اولیه تا تحویل محصول به مشتریان می‌شود. یکی از چالش‌های زنجیره تأمین، تعداد بالای مراحل آن است که در صورت نقص عملکرد هر یک از آن‌ها، تحویل محموله‌ها با تاخیر مواجه می‌شود. اینجاست که زنجیره تأمین دیجیتال به‌عنوان یک ناجی وارد عمل شده و به حل کردن چالش‌های زنجیره‌های تأمین سنتی کمک می‌کند.

 

آنطور که در وبسایت Coursera گفته شده، به‌طور کلی زنجیره تأمین دیجیتا‌ل، به زنجیره تأمینی گفته می‌شود که از فناوری‌های دیجیتال و تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها برای تصمیم‌گیری بهتر، بهینه‌سازی عملکرد و واکنش سریع به شرایط جدید استفاده می‌کند. این داده‌ها برای به دست آوردن بینش‌های عملی توسط متخصصان بررسی می‌شوند.

نکته جالب درباره زنجیره تأمین دیجیتا‌ل، رشد بسیار زیاد آن در طی سال‌های اخیر  بوده است. طبق پیش‌بینی وبسایت  Coursera، ارزش بازار زنجیره تأمین دیجیتا‌ل تا سال 2030 به 13.7 میلیارد دلار خواهد رسید. جالب است بدانید که ارزش بازار زنجیره تأمین دیجیتا‌ل در سال 2020 تنها 3.9 میلیارد دلار بوده است. در نهایت نیز باید گفت که هرچه نیاز به دیجیتال‌سازی زنجیره تأمین بیشتر می‌شود، اهمیت فناوری‌های دیجیتال و متخصصان این حوزه نیز بیشتر خواهد شد.

مزایای زنجیره تأمین دیجیتال

یکی از برجسته‌ترین نظریه‌های تبدیل یک زنجیره تأمین سنتی به یک زنجیره «هوشمند» توسط محقق Simon Ellis در گزارشی در سال 2020 که توسط IDC منتشر شده و توسط IBM حمایت می‌شود، بیان شده است. به گفته الیس، یک زنجیره تأمین دیجیتال موثر، زنجیره ای است شامل:

• متصل بودن (Connected)
• مشارکتی بودن (Collaborative)
• آگاهی و امنیت سایبری Cyber Aware))
• از نظر شناختی فعال بودن (Cognitively Enabled)
• جامع بودن (Comprehensive)

در ادامه برخی از مزایای زنجیره تأمین دیجیتال را مرور می‌کنیم:

افزایش قابلیت شخصی‌سازی:

انتخاب و دسته‌بندی مشتریان برای شرکت‌های فعال در حوزه پست و لجستیک بسیار دشوار است. از طرفی، دسته‌بندی مشتریان به این شرکت‌ها کمک می‌کند تا گزینه‌های تحویل بیشتری داشته باشند و عملکرد خود را ارتقا دهند. زنجیره‌های تأمین دیجیتال به شرکت‌های فعال در این حوزه کمک می‌کنند تا مشتریان خود را به شکلی دقیق تقسیم‌بندی کنند و عملکرد بهتری در فرایند تحویل داشته باشند.

انعطاف‌پذیری بیشتر:

زنجیره‌های تأمین دیجیتال به‌جای انتظار برای اطلاع‌رسانی تاخیرهایی که ممکن است ساعت‌ها، روزها یا حتی هفته‌ها طول بکشند تا از طریق زنجیره‌های تأمین سنتی گزارش شوند، به‌روزرسانی‌های بلادرنگ را در اختیار متخصصان لجستیک قرار می‌دهند که می‌تواند به آن‌ها در برنامه‌ریزی و مسیریابی کارآمدتر کمک کند.

برنامه‌ریزی بهبودیافته:

با استفاده از زنجیره تأمین دیجیتال، متخصصان حوزه پست و لجستیک می‌توانند از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای ایجاد مدل‌های پیش‌بینی دقیق‌تر استفاده کنند. در نتیجه این کار، متخصصان می‌توانند نسبت به عملکرد موثر زنجیره‌های تأمین در صورت تغییر رویدادهای دنیای واقعی مطمئن شوند.

10 ترندی که آینده مدیریت زنجیره تأمین را شکل می‌دهند

زنجیره تأمین(supply chain)  به‌سرعت در حال تکامل است و تلاش می‌کند تا با پیشرفت‌های فناوری دوران مدرن همگام شود. برای آشنایی با آخرین نوآوری‌های زنجیره تأمین، تا انتهای این مقاله همراهمان بمانید.

هوش مصنوعی و اتوماسیون

هوش مصنوعی(AI) بیش از هر زمان دیگری محبوب شده است. بر اساس آمار سال ۲۰۲۳، ۸۵درصد از شرکت‌های مورد بررسی راه‌حل‌های هوش مصنوعی را اتخاذ کرده‌اند و ۴۵درصد تاثیرهای آن را روی عملکردهای مدیریت زنجیره تأمین(supply chain) پیش‌بینی می‌کنند. هوش مصنوعی و اتوماسیون ابزار ارزشمندی هستند که به زنجیره تأمین سرعت می‌بخشند و کمک می‌کنند تا در جایگاه خود رقابتی باقی بمانید.

چه از هوش مصنوعی استفاده کنید یا نه، باید زنجیره تأمین را ساده کنید، زیرا رقبا در حال ساده‌سازی زنجیره تأمین خود هستند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که ۹۷درصد از شرکت‌ها انتظار دارند که هوش مصنوعی بر توسعه و تولید محصول تاثیر بگذارد.

از بهبود خط مونتاژ گرفته تا تقویت فناوری دوقلو دیجیتال، راه‌های زیادی برای گنجاندن هوش مصنوعی و اتوماسیون در جریان کاری سازمان وجود دارد. برای فرایندهای مدیریت زنجیره تأمین، می‌توانید هوش مصنوعی را در زمینه‌های زیر به‌کار بگیرید:

• منبع‌یابی هوشمند، مدیریت موجودی و حتی مسیرهای لجستیکی
• ردیابی یا اتوماسیون زنجیره تأمین آتی

افزایش تمرکز بر سرعت(NPI) معرفی محصول جدید

شرکت‌ها به ‌دلیل نبود اطمینان اقتصادی، تورم و بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی با موانعی برای NPI مواجه هستند. بر اساس آمار، ۹۴درصد با موانعی برای NPI روبرو هستند و ۴۹درصد روی افزایش سرعت NPI تمرکز دارند. این افزایش تقاضا برای NPI سریع‌تر به این معنی است که شرکت‌ها باید برای حفظ نمونه‌سازی سریع و نوآوری به زنجیره‌های تأمین با عملکرد بالاتر و انعطاف‌پذیرتر روی آورند.

همکاری با یک تأمین‌کننده مجهز به فناوری‌های منبع‌یابی زنجیره تأمین مبتنی بر هوش مصنوعی تضمین‌کننده یک زنجیره تأمین قوی، نمونه‌سازی سریع و ورود زودتر به بازار است. علاوه‌بر این، همکاری در مراحل اولیه بین تیم‌های تجهیز و مدیریت زنجیره تأمین بینش‌های ارزشمندی را درباره انتخاب مواد و شناسایی مشکلات احتمالی زنجیره تأمین فراهم می‌کند.

سفارشی‌سازی

برای حفظ جایگاه رقابتی، هر کسب‌وکاری باید زنجیره تأمین خود را تقسیم‌بندی کرده و استراتژی‌های سفارشی برای هر بخش ایجاد کنند. مثلا می‌توانید خدمات تولیدی مانند ماشین‌کاری CNC و قالب‌گیری تزریقی را برای ساخت نمونه‌های اولیه و سرعت بخشیدن به تولید بدون به خطر انداختن کیفیت یا دقت سفارشی کنید. برای ساده‌سازی مدیریت سفارش‌های شخصی مشتری، سیستم پردازش سفارش را با جدا کردن سفارش‌های استاندارد از سفارشی‌سازی‌شده، خودکار کنید.

اینترنت اشیا

اینترنت اشیا  (IoT) شبکه‌ای از اشیا فیزیکی است که به‌صورت دیجیتالی به هم وصل شده‌اند و از هر نقطه از طریق یک شبکه بی‌سیم قابل ‌دسترسی هستند. تحقیقات Dataport  نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۲۵.۴ میلیارد دستگاه IoT در حال کار خواهند بود. علاوه‌بر نظارت بیشتر در عملیات و حمل‌و‌نقل، اینترنت اشیا موارد زیر را نیز بهبود می‌بخشد:

• انبارها و مدیریت انبار
• ناوگان و ردیابی ناوگان
• کنترل موجودی
• تعمیر و نگهداری فنی و مکانیکی

ارزش اینترنت اشیاء را نمی‌توان دست کم گرفت.به گزارش مکنزی (Mckinsey) در هر ثانیه، ۱۲۷ دستگاه برای اولین بار به اینترنت متصل می‌شوند. دستگاه‌های اینترنت اشیا را می‌توان با سایر بخش‌های فناوری برای سود بیشتر مورد استفاده قرار داد. مثلا اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط یک حسگر در انبار داده‌های ارزشمندی را فراهم می‌کند که به خودکارسازی سایر فرایندها، مانند پیش‌بینی و ردیابی دارایی‌ها کمک می‌کند.

دیجیتالی شدن

کسب‌وکارها می‌توانند با ایجاد اکوسیستم‌های تولید دیجیتال، سود خود را افزایش دهند. این روند به‌طور خاص با مدیریت زنجیره تأمین الکترونیک یا e-SCM مرتبط است. بر اساس تحقیق‌های اخیر، ۶۰درصد از پاسخ‌دهندگان در حال حاضر از پلتفرم‌های تجسم و تجزیه و تحلیل دیجیتال زنجیره تأمین استفاده می‌کنند و ۳۱درصد در حال پیاده‌سازی آن هستند. بعضی از مزایای کلیدی دیجیتالی کردن زنجیره تأمین عبارت هستند از:

• کاهش اختلال‌های زنجیره تأمین
• بهبود کارایی و بهره‌وری با خودکارسازی فرایندها یا جریان‌های کار
• بهبود مدیریت موجودی با ردیابی در زمان لحظه‌ای (Real-time) و کاهش ریسک موجودی بیش از حد (همراه با سود پول نقدی که آزاد می‌شود).

روابط تقویت‌شده

اخیرا مطالعه‌ای نشان داد که ۷۱درصد از شرکت‌ها می‌خواهند تولید مستقر در ایالات متحده را افزایش دهند و بیش از نیمی از آن‌ها می‌خواهند پایگاه تأمین‌کنندگان خود را در آمریکای شمالی گسترش دهند. بااین‌حال، این شرکت‌ها می‌خواهند با تأمین‌کنندگانی شریک شوند که متعهد به ایجاد روابط بلندمدت هستند. حفظ روابط قوی با اعضای تیم، فروشندگان و تأمین‌کنندگان، همکاری و مشارکت را در هر مرحله از زنجیره تأمین افزایش می‌دهد.

یک شریک تولید دیجیتال پیدا کنید که ارزش افراد و توانایی‌های منحصربه‌فرد آن‌ها را در حل مساله در اولویت قرار دهد. این رویکرد تضمین‌کننده یک فرایند بازرسی کامل است که قطعه‌های باکیفیت را با سرعتی چشمگیر و گزینه‌های سفارشی‌سازی بی‌پایان فراهم می‌کند.

همچنین دنبال راه‌هایی باشید که به نفع اهداف شخصی خودتان و تأمین‌کننده‌تان باشد. اطلاعات را به اشتراک بگذارید، مشکلات را فعالانه حل کنید تا از ایجاد کار بیشتر جلوگیری کرده و به مسائل غیرمنتظره‌ای که پدیدار می‌شوند رسیدگی کنید.

مدیریت ریسک و تاب‌آوری

برای حفظ پایداری زنجیره تأمین در دوران بی‌ثباتی، باید ریسک را تا جای ممکن کاهش دهید. مثلا اگر مواد خام موردنیازتان را از یک منطقه ناپایدار سیاسی تهیه می‌کنید، به‌دنبال تأمین آن از یک منطقه جغرافیایی باثبات‌تر باشید. در این صورت، اگر چیزی تغییر کند، می‌توانید خیلی سریع تغییر مسیر دهید و تاثیر اختلال را به حداقل برسانید.

روش‌های اصلی که شرکت‌ها با استفاده از آن‌ها تصمیم به کاهش ریسک زنجیره تأمین دارند، به شرح زیر هستند:

• سرمایه‌گذاری در فناوری برای کمک به کارایی زنجیره تأمین
• توجه به روابط با تأمین‌کنندگان و راه‌های تقویت آن‌ها

افزایش قابلیت نظارت

بهبود قابلیت نظارت زنجیره تأمین برای دو سال متوالی اولویت اصلی کسب‌وکار برای رهبران بوده است. بااین‌حال:

• شرکت‌های کوچک‌تر بیشتر بر افزایش تجربه و رضایت مشتری و کاهش ناکارآمدی‌های عملیاتی تمرکز می‌کنند.
• شرکت‌های متوسط اولویت‌های خود را به سمت بهبود انعطاف‌پذیری و چابکی زنجیره تأمین تغییر داده‌اند که با اولویت‌های آن‌ها در سال ۲۰۲۲ متفاوت است.
• شرکت‌های بزرگ‌تر در سال گذشته تغییر نکرده‌اند و همچنان روی بهبود قابلیت نظارت زنجیره تأمین متمرکز هستند.

یکی از رایج‌ترین ابزار برای نظارت زنجیره تأمین، فناوری مدیریت زنجیره تأمین است که شامل شبکه‌های IoT، 5G و استارلینک، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، روباتیک و نرم‌افزار PLM (مدیریت چرخه عمر محصول) است.

با نظارت بیشتر زنجیره تأمین می‌توانید:

• از مشکلات جزئی مانند خطاهای سفارش یا تاخیر در تحویل جلوگیری کنید.
• سریعتر به مشکل‌ها پاسخ دهید.
• کارایی، قابلیت اطمینان و انعطاف‌پذیری کل زنجیره تأمین و سازمان را افزایش دهید.

زنجیره تأمین دایره‌ای

در حال حاضر، یک باور رو به رشد در مفهوم فرآیند زنجیره تأمین دایره‌ای وجود دارد که شامل بازیافت مواد خام و حتی محصول‌های دور ریخته‌شده و استفاده مجدد آن‌ها در تولید است. مدل زنجیره تأمین دایره‌ای قطعا به تلاش‌های پایداری کمک می‌کند ولی در کنار آن مزایای اقتصادی زیادی برای سازمان نیز دارد. این رویکرد به صرفه‌جویی در هزینه‌های اداری، ذخیره‌سازی، حمل‌و‌نقل و اداری نیز کمک می‌کند. علاوه‌بر این، با راه‌حل‌های تکنولوژیکی مناسب می‌توانید در لحظه از وضعیت فعلی مواد و محصول‌های خود مطلع شوید.

راه‌حل‌های مبتنی بر ابر (Cloud)

در یک تحقیق، ۷۸درصد از پاسخ‌دهندگان در حال ارزیابی راه‌حل‌های فناوری برای افزایش کارایی عملیاتی برای توسعه محصول جدید بودند.

مدل‌های نرم افزار به‌عنوان سرویس(SaaS) برای مدیریت زنجیره تأمین مفید هستند. این مدل‌ها نه تنها قابل‌اعتماد و امن هستند، بلکه کارآمد و راحتی بالایی دارند. با یک زنجیره تأمین جهانی و دیجیتال، کارایی راه‌حل‌های SaaS اهمیت زیادی دارد. با تکامل این روندها، هنر مدیریت زنجیره تأمین نیز رشد خواهد کرد.